Dyslexie

Dyslexie

Hoe verloopt de normale leesontwikkeling? 

Leren lezen doe je niet zomaar ineens, dit gebeurt in verschillende fases. Om goed te leren lezen zal elk kind alle fases doorlopen, maar bij de één zal dit iets sneller gaan dan de ander.


  • Fase 1: ontluikende geletterdheid (kleuters)
    In deze fase wordt men attent voor de functies van symbolen en letters. Het kind ervaart dat een logo of letter een representatie of een betekenis heeft. Hiervoor is natuurlijk intrinsieke motivatie nodig, het kind moet hier zelf ook klaar voor zijn.
    Bv: naamlabels op de boterhamdoos


    • Fase 2: aanvankelijk lezen (1e leerjaar)
      Dit is de fase waarin de eerste letters aangeleerd worden. Door leeservaring en letterkennis op te doen, kunnen woorden gelezen worden. Ook wordt het begrijpend lezen hierbij ontwikkeld doordat het kind leert dat ook inhoud een rol speelt.
      Bv: /m/ /aa/ /n/ -->  /maan/ 

    • Fase 3: voortgezet lezen
      Eens een kind alle letters kent en aan woordherkenning kan doen, komt het in de laatste fase van het lezen. Hierbij wordt het stil lezen ontwikkeld, maar ook het globaal lezen van teksten en verhalen. Per niveau worden andere leesmoeilijkheden verwacht om zo tot een totaalontwikkeling van de leesvaardigheden te komen.
    Maan

    Wat is dyslexie? 

    Dyslexie is een begrip uit het Grieks en betekent letterlijk ‘beperkt met woorden’. In het Nederlands gebruiken we deze term wanneer we spreken over een hardnekkig probleem met lezen.


    We spreken dan van een stoornis in het technisch lezen waarbij de dyslexie het vlot lezen belemmert. Het automatiseren van de letter- en woordherkenning verloopt moeizaam. De meeste mensen met dyslexie kunnen wel leren lezen, maar het neemt langer in beslag en lukt trager. Zij moeten veel meer moeite doen dan de gemiddelde lezer.

    Hoe ontstaat dyslexie?

    Ouder leest met kind

    Er is nog geen wetenschappelijke duidelijkheid rond het ontstaan van dyslexie. Wel kan gezegd worden dat het gebied in de hersenen waar een klank aan een teken gekoppeld wordt zwakker ontwikkeld is. Het interpreteren van geschreven taal verloopt moeilijker waardoor het technisch lezen moeizaam gaat. Ons brein kan dit deels gaan compenseren door het gebruik van andere hersenfuncties, maar dit is afhankelijk van de omvang van de stoornis.


    Het stimuleren/trainen van de hersenen op jonge leeftijd leidt tot betere compensatie.

    Daarnaast speelt ook de erfelijke factor een rol, dyslexie kan binnen een gezin voorkomen bij meerdere kinderen of hun ouders.


    Dyslexie heeft niets te maken met intelligentie. Personen met dyslexie zijn niet minder begaafd, maar hebben net meer leermoeilijkheden waardoor de (school)loopbaan minder vlot verloopt. Momenteel wordt gesteld dat ongeveer 5% van de Nederlandstalige bevolking dyslectisch is.

    Wat zijn de kenmerken van dyslexie? 

    Dyslexie manifesteert zich bij iedereen anders naarmate de ernst van de stoornis en het compensatievermogen. Toch zijn er bepaalde signalen die al een alarmbelletje kunnen doen afgaan.Personen met dyslexie kunnen moeilijkheden hebben met:


    • Het verschil horen tussen gelijkluidende klanken vb. m/n


    • Het verschil zien tussen sterk visueel gelijkende letters vb. eu/ui/uu


    • Moeite met het onthouden van reeksen en/of losse gegevens


    • Overschrijven verloopt moeizaam


    • Het lezen verloopt langzaam en vraagt veel inspanning
    kenmerken dyslexie

    Wat kan een logopedist doen bij dyslexie? 

    Gezien dyslexie een neurologische stoornis is, is het wegnemen ervan niet mogelijk. Toch ligt de focus in de logopedie voornamelijk op remediëren bij jonge kinderen. Wanneer we merken dat er onvoldoende groei kan gemaakt worden door de aanwezigheid van de stoornis, bekijken we samen hoe we ook het compenseren kunnen opnemen in de begeleiding.


    Naast het behandelen van de leerstoornis, is het ook van belang om aandacht te hebben voor het welbevinden. Bij sommige dyslectische personen kan de confrontatie met de stoornis leiden tot verminderd zelfvertrouwen, faalangst of frustratie. Het is dan ook belangrijk om als omgeving deze signalen op te vangen en hiermee aan de slag te gaan.

    Hoe kunnen we compenseren bij dyslexie? 

    Wanneer na het veelvuldig remediëren van het lezen toch blijkt dat de vooruitgang traag gaat en de hardnekkigheid blijft, zullen we vaak starten met ondersteunde (voor)leessoftware zoals SPRINT. Via de computer leren we de kinderen tools aan om zelfstandig in de klas aan de slag te gaan met leesteksten, begrijpend lezen, spelling, enz. Dit gebeurt altijd in overleg met de klasleerkracht. 


    Op deze manier worden kinderen met dyslexie ondersteund in de lees- en spellingsmoeilijkheden die zij ondervinden. Naast leesmoeilijkheden ondervinden deze kinderen ook vaak moeilijkheden met spelling. Voor meer informatie over spellingsmoeilijkheden, verwijzen we je graag door naar onze pagina dysorthografie

    Hoe je kind ondersteunen bij leesmoeilijkheden? 

    Ouders voorlezen

    Soms verloopt het lezen niet helemaal vanzelf, dan is het belangrijk dat je als omgeving het kind tracht te ondersteunen. Dagelijks oefenen wordt aangemoedigd, maar hou het aangenaam voor ouder en kind zodat thuis een plek blijft om tot rust te komen.


    Met deze tips kan je alvast het lezen stimuleren


    • Speel met letters, knip en plak deze tot een letterkaart of boek

    • Knutsel een meeleeslat of pijl om vloeiend langs door de regels te gaan

    • Kies boeken op niveau van je kind

    • Ga voor verhalen die bij hun interesses passen

    • Lees voor en laat het kind de tekst mee volgen

    • Probeer eens beurtelings te lezen

    • Combineer lezen met spelen voor leesplezier

    • Beloon de ‘leeskilometers’ om de motivatie te vergroten

    • Audioboeken en luisterverhalen gebruiken

    • Maak gebruik van educatieve computerspelletjes