Wat is een taalontwikkelingstoornis (TOS)?

Kinderen die bij ons in de praktijk aangemeld worden zijn vaak kinderen met een

primaire taalontwikkelingstoornis. Dit wil zeggen dat de oorzaak van de taalmoeilijkheden ligt bij het aangeboren taalvermogen of taalaanleg van het kind. Er zijn dus geen andere moeilijkheden, het is enkel de verwerving van de taal dat moeilijk loopt.  

Vaak is het ook familiaal bepaald en zijn er in de familie één of meer personen die ook taalproblemen (gehad) hebben. Hier wordt steeds naar gevraagd bij het verkennend gesprek.

Wat zijn de kenmerken van een taalontwikkelingstoornis? 

Een kind met een taalontwikkelingsstoornis kan je herkennen aan onderstaande signalen:

• Moeite met uitspraak (articulatie)
• Woorden op een verkeerde plaats in de zin plaatsen
• Geen overeenkomst tussen onderwerp en het werkwoord. Bv: ‘ik kleurt mooi’ of ‘wij dans op een liedje’
• Essentiële woorden weglaten in zinnen zoals het onderwerp of een werkwoord
• Woordvindingsmoeilijkheden (vaak moeten kinderen zoeken naar de juiste woorden)
• Eerder een beperkte woordenschat die ze zelf gebruiken, maar ook begrijpen
• Moeite hebben om met andere kinderen/volwassenen in contact te treden
• Spontaan vertellen is vaak moeilijk en deze kinderen zijn vaak stil en praten weinig
• Moeite hebben met verhalen vertellen
• Moeite met concentratie en luisteren

Bovenstaande kenmerken komen niet allemaal voor bij een kind met een TOS, maar kunnen eerder afwisselen gedurende de ontwikkeling.

Bekijk zeker hieronder het filmpje! 

Hoe wordt een diagnose gesteld? 

Een diagnose kan niet gesteld worden bij een eerste onderzoek.

Dit onderzoek geeft ons enkel een indicatie voor een eventuele onderliggende taalproblematiek, maar eerst is er altijd sprake van een vertraagde taalontwikkeling. We kunnen pas spreken over een taalontwikkelingstoornis als de taalmoeilijkheden hardnekkig blijven.

Als de diagnose gesteld wordt, wordt dit best multidisciplinair vastgesteld.

Volgende onderzoeken vinden best plaats om tot een diagnose te komen:

• Taalonderzoek en eventueel ook articulatieonderzoek
• Intelligentieonderzoek bij de psycholoog
• Audiologisch onderzoek bij een audioloog
• Psychomotorisch onderzoek bij een psychomotorisch therapeut (wordt meestal aangeraden bij het vermoeden van een motorische achterstand).

Als het om een duidelijke discrepantie gaat tussen taalbegrip en taalproductie, kan ook de diagnose dysfasie gesteld worden.

Wat doet een logopedist bij een TOS?

Zowel de duur als de frequentie per week hangt af van het taalprobleem, de leeftijd van het kind en het karakter van het kind. Zo zal een kind met een lichte taalachterstand een andere aanpak vereisen dan een kind met een ernstige taalontwikkelingsstoornis. Op regelmatige basis wordt het taalniveau en de vooruitgang getoetst en wordt afgewogen (steeds in samenspraak) of therapie nog nodig is.

Wat zijn de gevolgen van een taalontwikkelingstoornis? 

Kinderen met een taalontwikkelingstoornis kunnen reeds op jonge leeftijd aanvoelen dat ze minder goed kunnen spreken en dit kan belemmerend voor hen werken. Vaak zullen ze zich afwachtend opstellen of ze kunnen zelfs agressiever gaan reageren.

Een taalontwikkelingsstoornis heeft ook vaak gevolgen voor het lees- en schrijfproces en kan een oorzaak zijn voor leermoeilijkheden of -achterstand. Eventueel zelfs een leerstoornis. 

Waarom is vroegtijdig signaleren belangrijk? 

Een goede spraak- en taalontwikkeling heeft zeker en vast een invloed op een goede algemene ontwikkeling. Daarom is het belangrijk om moeilijkheden tijdig te signaleren en aan te pakken.